Nasze stopy, podobnie jak dłonie, stanowią swoistą wizytówkę naszego zdrowia. Zwłaszcza latem, gdy eksponujemy je w sandałach lub klapkach. Niestety często staramy się je ukryć z powodu zaniedbań i widocznych zmian zwyrodnieniowych. Najczęściej spotykanym schorzeniem dotykającym stopy są haluksy. Oprócz wątpliwych walorów estetycznych, haluksy bywają także bolesne, utrudniając chodzenie i utrzymanie prawidłowej postawy ciała.
Jak rozpoznać, że mamy problem z haluksami? I co robić, by się ich pozbyć?
Haluksy – co to takiego?
Haluks (łac. Hallux valgus) to choroba zwyrodnieniowa, dotykająca okolice stopy. Inna, nazwa to „paluch koślawy”, która doskonale opisuje istotę tego schorzenia. Pod wpływem nieprawidłowych obciążeń oraz zniekształceń, zmianom ulega naturalna biomechanika stopy. Paluch stopniowo zmienia swoje położenie i odchyla się w stronę pozostałych palców. W wyniku nieprawidłowego obciążenia stopy i braku podparcia w paluchu, dochodzi do tzw. płaskostopia poprzecznego. Dla wielu osób już sam estetyczny aspekt tego schorzenia jest powodem, by rozpocząć leczenie. Jednak pogłębiające się zmiany zwyrodnieniowe powodują u chorego ból i problemy z poruszaniem się.
Skąd się biorą haluksy?
Istnieją dwa czynniki, które mają wpływ na pojawienie się haluksów. Pierwszy to uwarunkowania genetyczne, które objawiają się pewnymi predyspozycjami w budowie stopy, jak nieprawidłowe ustawienie kości śródstopia, paluch dłuższy od drugiego palca.
Jednak za główną przyczynę haluksów uznaje się czynniki zewnętrzne, przede wszystkim noszenie źle dopasowanego obuwia.
Więcej o szpilkach i kręgosłupie tutaj: Jeśli szpilki to tylko na Wielkie okazje
Problem haluksów dotyka przede wszystkim kobiety, zwłaszcza te, które często chodzą w butach na wysokim obcasie. W takim obuwiu obciążenie jest przeniesione na przednią część stopy, co skutkuje obniżeniem łuku poprzecznego stopy i pojawieniem się płaskostopia poprzecznego. Tego typu obuwie zazwyczaj jest jeszcze zwężane, przez co palce są nienaturalnie ułożone i ściśnięte. Paluch stopniowo odchyla się na bok w stronę pozostałych palców. W efekcie na wysokości stawu śródstopno-paliczowego tworzy się wypukłość, w której z czasem pojawia się bolesny stan zapalny. Gdy paluch przestaje pełnić swoją stabilizacyjną rolę, ciężar zostaje przeniesiony na inne części stopy, które wkrótce również ulegają deformacji.
Do pozostałych przyczyn powstawania haluksów zalicza się również:
– nadwagę,
– stojący tryb życia,
– nieleczone urazy stóp,
– egipski kształt stopy,
– płaskostopie podłużne,
– unikanie aktywności fizycznej.
Bolesne objawy haluksów
Tworzenie się haluksów jest procesem długofalowym, początkowe zmiany zwyrodnieniowe nie sprawiają bólu i często są bagatelizowane. To błąd, bo im wcześniej zareagujemy, tym szybciej skorygujemy pewnie nieprawidłowości
Niestety, zaniedbywanie początkowych objawów w konsekwencji prowadzi do poważnych zmian deformacyjnych, które objawiają się m.in.:
– podwinięciem palucha pod pozostałe palce stopy (podwichnięcie stawu śródstopno-palcowego)
– zapaleniem kaletki okolic stawu śródstopno-palcowego
– powstawaniem kaletki wypełnionej śluzem w okolicach tarcia wystającej kości przy paluchu
– deformacją okolicy dużego palca,
– wybrzuszeniem w okolicy stawu palucha,
– bólem w okolicach śródstopia,
– problemami z chodzeniem,
– występowaniem bolesnych odcisków na stopach oraz uczuciem pieczenia.
Wszelkie niepokojące zmiany powinniśmy skonsultować ze specjalistą. W tym przypadku należy udać się do ortopedy lub podologa – specjalisty od chorób stóp i stawu skokowo-goleniowego.
Haluksy – jak je leczyć?
W leczeniu haluksów największą rolę odgrywa profilaktyka oraz odpowiednio wczesne wdrożenie leczenia. Aby skutecznie poradzić sobie z bolesnymi dolegliwościami warto udać się do lekarza ortopedy, fizjoterapeuty lub osteopaty, który zdiagnozuje problem i zaleci odpowiednią formę leczenia. W większości przypadków, w początkowej fazie tworzenia się zmian zwyrodnieniowych okolic palucha, skuteczne okazują się:
- Maści na haluksy – łagodzą procesy zapalne w stawach i zmniejszają ból;
- Separatory – lub kliny międzypalcowe, polecane w początkowej fazie choroby. Przywracają prawidłowe ustawienie stopy, dzięki czemu zmniejszają ból;
- Plastry na haluksy – nakleja się je na powstałą na stopie wypukłość. Plastry ochraniają to miejsce przed otarciami i uśmierzają ból;
- Osłony na haluksy – zwykle wykonane są z miękkiego silikonu, często pełnią też funkcję separatora. Chronią stopę przed uciskiem i otarciami, korygują ustawienie palców. Można je nosić z obuwiem;
- Wkładki do butów – tak zwane peloty, które wpływają na prawidłowy rozkład nacisku na stopie, tym samym spowalniając rozwój deformacji;
- Ortezy korekcyjne – stosuje się je w celu skorygowania ustawienia palucha i zapobiegania pogłębiania się deformacji, stosuje się je na dzień lub na noc, także w ramach rehabilitacji pooperacyjnej;
W zaawansowanych stadiach choroby konieczne okazują się zabiegi operacyjne, mające na celu m.in. ustawienie i utrwalenie stawu w jego poprawnej płaszczyźnie oraz usunięcie nadmiernie powstałej tkanki kostnej.
Zadbaj o zdrowie stóp
W przypadku zdrowia stóp obowiązuje stara, dobrze znana zasada: lepiej zapobiegać niż leczyć. Jeżeli prawidłowo zadbamy o zdrowie naszych stóp, prawdopodobieństwo pojawienia się haluksów z pewnością zostanie zminimalizowane.
Podstawą jest oczywiście dobranie odpowiedniego obuwia. Wybierajmy modele wykonane z naturalnych i elastycznych materiałów, które nie będą nadmiernie uciskały palców. Buty powinny być dopasowane do kształtu stopy, aby ciężar ciała był rozłożony równomiernie. W przypadku widocznych zmian zwyrodnieniowych rozsądną opcją są buty zdrowotne. Panie w miarę możliwości powinny unikać butów na wysokim obcasie i z wąskimi noskami. Do butów można dokupić wkładki ortopedyczne.
Osoby o skłonnościach do haluksów mogą stosować wspomniane ortezy korekcyjne. Do działań profilaktycznych warto włączyć także ćwiczenia rozciągające oraz wzmacniające stopy. Wykonywane regularnie przyniosą ulgę w bólu i opóźnią zmiany zwyrodnieniowe. Zadbajmy także o regularną aktywność fizyczną i zbilansowaną dietę, które ułatwią utrzymanie prawidłowej postawy ciała oraz wagi.
Haluksy a totalna Biologia
Z punktu widzenia totalnej biologii, haluksy mają związek z konfliktami biologicznymi, takimi jak:
- nieumiejętność decydowania o sobie w obecności matki,
- usilnie próbuję uwolnić się od matki, ale nie potrafię,
- konflikt porzucenia związany z matką.
To tak, jakby matka wychowała dziecko, ale nie nauczyła jak ma się od niej uwolnić. Czyli miłość matki warunkowa. Kocham cię pod warunkiem, że robisz to, czego oczekuję.
Niektóre kobiety mają również duży paluch dotknięty grzybicą. Jest to wspomnienie stosunków kazirodczych. Matka klęczała i modliła się do Boga, żeby coś zrobił, ale z punktu widzenia biologii, mózg zapisał: moja matka popierała to, co robił tato, bo nic nie zrobiła, żeby mnie ochronić. Tak naprawdę, to nie jest wina mamy, ale dla mózgu (podświadomości), to zawsze będzie mama.
